بوتاکس یک نام تجاری است. باکتری کلستریدیوم نوعی سم می‌سازد که ترکیب اصلی این دارو را تشکیل می‌دهد. این سم پروتئینی در قالب بوتاکس به بخش‌هایی از صورت تزریق می‌شود. کاربرد بوتاکس در جوان‌سازی آن نواحی خاص است.
تزریق به بخش‌هایی مثل اطراف چشم، پیشانی و صورت که چین چروک‌های زیادی در آن‌ها ایجاد می‌شود. در اثر سم بوتاکس، عضلات این نواحی موقتاً فلج می‌شوند. با فلج شدن این عضلات، حرکت آن‌ها بسیار کم شده و چین‌وچروک‌های ناشی از آن هم به‌تبع کاهش می‌یابد.
جدای از شهرت بوتاکس به‌عنوان یک داروی زیبایی، کاربردهای بوتاکس در زمینه‌ی درمانی نیز چشمگیرند. در ادامه به‌تفصیل این کاربرد‌ها می‌پردازیم.
کاربرد بوتاکس چیست؟
تزریق بوتاکس جلوی اتصال یک‌سری پیام‌رسان شیمیایی خاص به نورون‌های عصبی را می‌گیرد. اکثر این گیرنده‌ها، مسئول انقباض ماهیچه‌ها هستند. رایج‌ترین کاربرد بوتاکس در مقوله‌ی زیبایی مطرح است. با تزریق بوتاکس، موقتاً عضلات صورت و دور چشم فلج می‌شوند. با عدم انقباض این ماهیچه‌ها چین‌وچروک‌های کمتری روی پوست نقش می‌بندد.
اما این تنها کاربرد بوتاکس نیست. مقوله‌ی درمان، زمینه‌ی دیگری است که بوتاکس در آن کاربرد دارد. از تزریق بوتاکس برای درمان یک‌سری نارسایی‌ها استفاده می‌شود که بر عملکرد بدن تأثیر می‌گذارد. در ادامه بعضی از این عوارض را بیان می‌کنیم.
- سرویکال دیستونیا
این نارسایی دردناک، در اثر انقباض ناگهانی و ناخواسته عضلات گردن رخ می‌دهد. با تزریق بوتاکس، این نارسایی کنترل می‌شود.
- تنبلی چشم
یکی از اصلیترین دلایل تنبلی چشم، عدم تعادل ماهیچههای گرداننده‌ی چشم است.
- اسپاسم‌های عضلانی
در بعضی از عارضه‌های عصبی که با اسپاسم عضلانی همراه هستند، تزریق بوتاکس می‌تواند باعث بهبود علایم آن‌ها شود.
- هایپرهایدروسیس
درمان تعریق زیر بغل ، عارضه‌ای که در آن فرد در دمای نرمال و بدون فعالیت بدنی بیش از اندازه عرق می‌کند.
- میگرن مزمن
بوتاکس در درمان افرادی که بیشتر از ۱۵ روز از ماه را به میگرن دچار می‌شوند، کاربرد دارد.
- مثانه‌ی ضعیف
با تزریق بوتاکس می‌توان عارضه مثانه‌ی بیش‌فعال را کنترل کرد.
- پرش چشم و پلک
یکی دیگر از کاربردهای بوتاکس درمان تیک عصبی پرش پلک است.
کاربردهای تزریق بوتاکس در زیبایی
پیش‌تر در مورد خاصیت فلج‌کنندگی بوتاکس صحبت کردیم. بر اساس همین خاصیت، کاربرد بوتاکس در صنعت زیبایی بسیار متداول است. اصلیترین کاربرد بوتاکس رفع چین و چروک پوست است. بعضی از چین‌وچروک‌های روی پوست ما به‌خاطر حرکت ماهیچههای صورت در حالات مختلف چهره پدیدار می‌شوند. به این چین‌وچروک‌ها، چین‌وچروک‌های پویا می‌گویند.
به‌صورت کلی از بوتاکس برای درمان چروک‌های پوستی استفاده می‌شود. در نواحی مختلفی از صورت، این چروک‌ها در طی زمان عمیق شده‌اند. در چنین مواردی کاربرد بوتاکس روش درمانی ایده‌آلی است. در ادامه این بخش‌ها را نام می‌بریم.
- چروک‌های خط اخم (میان دو ابرو)
- خطوط ریز و ظریف اطراف چشم که به سمت شقیقه‌ها کشیده شده‌اند
- چین‌وچروک‌های افقی عمیق روی پیشانی
- چروک‌های عمیق اطراف لب‌ها
- پوست رو و زیر چانه (غبغب)
همان‌طور که اشاره شد، اصلیترین کاربرد بوتاکس رفع چین‌وچروک‌های صورت است. بوتاکس برای درمان چین‌وچروک‌های پویایی به کار می‌رود که در طی افزایش سن عمیق شده‌اند. در بخش قبل بعضی از این نواحی را نام بردیم. به‌راحتی می‌توان مشاهده که بخش بالایی صورت همچون شرایطی دارد.
به همین علت است که کاربرد بوتاکس در درمان چروک‌های پوستی بخش بالایی صورت برجسته‌تر است. بعضی از این چینهای عمیق شده در بخش بالایی صورت را به‌خوبی می‌شناسیم. خطوط عمیق پیشانی، خطوط میان ابروها و چین‌هایی که بر اثر خندیدن در اطراف چشم‌ها پدید می‌آیند، از نمونه‌های این چین‌وچروک‌هایند.
چنین چروک‌هایی بیشترین پاسخ‌گویی را در مقابل تزریق بوتاکس نشان می‌دهند. تزریق مداوم بوتاکس باعث رفع چنین خطوطی می‌شود. افزون بر آن، از ایجاد خطوط جدید پیشگیری می‌کند. دیگر کاربرد بوتاکس در لیفت کردن ابروها و جلوگیری از افتادگی پلک است.
کاربرد بوتاکس پیشانی
با افزایش سن چینهای پیشانی افراد هم بیشتر می‌شود. این فرایندی کاملاً طبیعی است و عوامل زیادی بر آن تأثیر می‌گذارند. عوامل ژنتیکی، مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکی، تغذیه ناسالم، قرارگیری در معرض نور خورشید و غیره از جمله‌ی این عوامل‌اند.
یکی از کاربردهای بوتاکس در درمان چنین خطوط و چین‌هایی است. هرچه این خطوط بیشتر و عمیق‌تر شوند، درمان آن‌ها سخت‌تر خواهد شد. بهتر است در همان مراحل اولیه سراغ درمان آن‌ها بروید. یکی دیگر از کاربردهای بوتاکس، جلوگیری از افزایش این خطوط است.
کاربرد بوتاکس بینی
در اطراف بینی چینهای ریزی وجود دارند که موقع خندیدن بیشتر به چشم می‌آیند. جدای از جلوه‌ی بد، این چروک‌ها باعث می‌شوند صورت فرد مسن‌تر جلوه کند. کاربرد بوتاکس نه‌تنها در درمان که حتی در پیشگیری از بروز چنین چین‌هایی است. می‌توان قبل از پدیدارشدن این چین‌ها با تزریق بوتاکس از بروز آن پیشگیری کرد.
کاربردهای درمانی بوتاکس
بیشتر مردم با کاربرد بوتاکس در زیبایی آشنایند. شنیدن این که بوتاکس کاربردهای درمانی نیز دارد باعث تعجب بسیاری می‌شود. بالاتر اشاره کردیم که بوتاکس در بهبود بخشیدن به بیماری‌های مختلفی همچون دردهای عضلانی، تعرق بیش از حد و میگرن کاربرد دارد.
علاوه بر موارد ذکر شده، کاربرد بوتاکس در زمینه‌ی درمان عوارضی همچون به هم ساییدن دندان‌ها، به هم فشردن فک‌ها، دردهای گردن، شانه و پشت چیز جدیدی نیست. بوتاکس با محدودکردن عملکرد ماهیچه‌ها، غدد و اعصاب باعث بهبود دردهای عضلانی می‌شود.
کاهش فعالیت ماهیچه‌ای در بهبود گرفتگی‌های عضلانی، درد پشت و گردن و شانه مؤثر است. درد ناشی از به هم فشردن عصبی آرواره‌ها را نیز کاهش می‌دهد. کاهش فعالیت اعصاب در بهبود میگرنهای مزمن تأثیر به سزایی دارد.
در نهایت کاهش فعالیت غدد نیز در بهبود تعرق بیش از حد در نواحی خاصی مؤثر باشد. کاربرد بوتاکس در درمان تعرق بیش از حد موضعی بدن روش ایده‌آلی است. در این روش به سیستم کلی تعرق آسیبی نمی‌رسد. به‌این‌ترتیب دیگر بخش‌های بدن برای تنظیم دما دچار مشکل نخواهند شد.
کاربرد بوتاکس مو
لطفاً دچار اشتباه نشوید. وجود عبارت بوتاکس در «بوتاکس مو»، به معنای وجود سم بوتولینوم نیست. بوتاکس مو در حقیقت یک فرایند ترمیم، حالت‌دهی و رسیدگی به موهای شکننده و آسیب‌دیده است.
این فرایند آرایشی هیچ ارتباطی با داروی بوتاکس ندارد. در این فرایند از شوینده‌ها و شامپو‌های خاصی برای حالت‌دهی و ترمیم مو استفاده می‌شود. هر فردی می‌تواند از آن استفاده کند.
کاربرد بوتاکس زیربغل
عارضه‌ی تعرق بیش از حد می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. در این عارضه فرد بی‌هیچ دلیل خاصی به میزان بسیار زیادی عرق می‌کند. برای مثال در یک روز عادی زمستانی، زیربغل‌ها و آستین لباس این افراد کاملاً از عرق خیس شده است. معمولاً درمان دارویی در چنین عارضه‌ای تأثیر خاصی ندارد. برعکس درمان دارویی، تزریق بوتاکس می‌تواند از ۸۲ تا ۸۷ درصد میزان عرق کردن فرد را کاهش دهد. به‌این‌ترتیب بوی بد زیربغل، احتمال ابتلا به بیماری‌های قارچی و دیگر عوارض نیز کاهش می‌یابد.
ماندگاری بوتاکس زیربغل می‌تواند از سه ماه تا دوازده ماه باشد. درعین‌حال فرد همچنان باید به استفاده از دئودورانت‌ها و دیگر محصولات بهداشتی ادامه دهد.
در کاربرد بوتاکس زیربغل، تزریق بوتاکس مانع از اتصال پیام‌دهنده به غدد عرقی می‌شوند. احساس لامسه و حس کلی زیربغل تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند. معمولاً برای هر دست، ۲۵ تزریق موردنیاز است.
تزریق بوتاکس برای درمان میگرن
متخصصان حرفه‌ای به نقاط متعددی از سروگردن بوتاکس تزریق می‌کنند. به‌این‌ترتیب بخشی از اعصاب انتقال‌دهنده‌ی پیام درد در این ناحیه فلج شده و مسیر انتقال درد مختل می‌شود.
متخصص با استفاده از سوزن‌های بسیار نازک به نواحی متعددی از صورت گردن و سر بیمار بوتاکس تزریق می‌کند. پیشانی، شقیقه‌ها، پشت سروگردن می‌توانند در این نواحی باشند. گاهی متخصص از شما می‌پرسد درد از کدام نقطه شروع می‌شود. سپس تزریق بوتاکس را در همان ناحیه انجام می‌دهد.
دیدن نتایج ممکن است تا چندین هفته طول بکشد. ممکن است لازم باشد چند بار تزریق بوتاکس انجام شود. این روش بی عارضه نیست؛ لذا تنها برای درمان میگرنهای شدید توصیه می‌شود.